Een omgevingsvergunning (vroeger: bouwvergunning) heb je bijna altijd nodig. Voor welke werken wel en welke niet? Wat zijn de uitzonderingen? Ontdek het hier!
Inhoud
- Wat is een omgevingsvergunning?
- Hoeveel kost een omgevingsvergunning en melding?
- Waarvoor heb je een omgevingsvergunning nodig (+ voorwaarden en voorbeelden)?
- Woning renoveren
- Woning aanbouwen
- Wooneenheden opsplitsen (incl. zorgwonen) en samenvoegen
- Gebouw functie wijzigen
- Woning of constructie slopen
- Vrijstaand bijgebouw plaatsen
- Afscheiding of omheining bij een woning plaatsen
- Ondergrondse installatie bij een woning plaatsen
- Tuinaccessoires plaatsen
- Zwembad, zwem- of siervijver plaatsen
- Zonnepanelen, schotelantennes of airco’s plaatsen
- Tent, stacaravan, mobilhome of opslagplaats bij een woning plaatsen
- Reliëfwijzigingen bij een woning uitvoeren
- Verharding aanleggen
- Bomen vellen en ontbossen
Wat is een omgevingsvergunning?
Een omgevingsvergunning is een officiële toestemming die je nodig hebt voor het uitvoeren verschillende activiteiten die een invloed hebben op de omgeving.
Voor heel wat werken heb je deze omgevingsvergunning nodig. In sommige situaties geldt er een meldingsplicht, ter vervanging van de vergunning. En voor sommige gevallen is er geen melding noch vergunning nodig.
Voor een stedenbouwkundige vrijstelling moet je:
- voor erfgoed: goedkeuring hebben van het agentschap Onroerend Erfgoed.
- voor alle andere gebouwen: goedkeuring hebben van de gemeente.
Let op: Hieronder vind je de algemene Vlaamse regels. Lokale regelgeving is mogelijks strenger. Vraag dus zeker de exacte voorwaarden en procedures na bij je gemeente!
Hoeveel kost een omgevingsvergunning en melding?
De kost van een omgevingsvergunning en melding hangt af van waar je dit aanvraagt. De prijs van een vergunning noemt men een dossiertaks.
- De kost van een melding kost ongeveer 50 euro.
- De kost van de omgevingsvergunning kost tussen de 100 en 500 euro, afhankelijk van je gemeente en van de procedure.
Check dus zeker de prijsdetails bij de gemeente waarin je de werken zal uitvoeren!
Waarvoor heb je een omgevingsvergunning nodig?
Woning renoveren
Je hebt altijd een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen nodig, behalve als je voldoet aan deze voorwaarden:
- Je woning is hoofdzakelijk vergund of vergund geacht.
- Je project:
- wijzigt de functie van het pand niet.
- creëert geen meerdere wooneenheden.
- breidt je pand niet uit. Het pand mag niet toenemen in fysiek volume.
- voldoet aan een bijzonder plan van aanleg (BPA), het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) of een verkavelingsvergunning van maximaal 15 jaar oud.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Voorbeelden van werken binnen deze categorie
- Slaapkamers inrichten op de zolderkamer
- Isolatie, nieuwe keuken of badkamer plaatsen
- Beschadigde verharding, pleisterwerk, dakpannen herstellen
Woning aanbouwen
Je hebt altijd een omgevingsvergunning nodig, behalve als je voldoet aan onderstaande voorwaarden. Dan heb je een meldingsplicht.
- De oppervlakte van de aangebouwde bijgebouwen is maximum 40 vierkante meter (m²) per woning. De oppervlaktes van bestaande aanbouwen tellen ook mee in deze berekening.
- Het aangebouwde bijgebouw is maximaal 4 meter hoog, gemeten vanaf de grond.
- Dit bijgebouw blijft minstens 3 meter van de perceelsgrens in de zijtuin en minstens 2 meter van de perceelsgrens in de achtertuin. Ligt het hoofdgebouw tegen de perceelsgrens? Dan mag het aangebouwde bijgebouw ook tot de perceelsgrens komen. Op voorwaarde dat je de bestaande scheidingsmuur niet wijzigt en het bijgebouw niet dieper is dan het hoofdgebouw.
- Het project:
- creëert geen meerdere wooneenheden.
- wijzigt de functie van de hoofdwoning niet.
- ligt niet zonevreemd, niet in een oeverzone en niet binnen 5 meter langs ingedeelde waterlopen.
- voldoet aan een bijzonder plan van aanleg (BPA), het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) of een verkavelingsvergunning van maximaal 15 jaar oud.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Voorbeelden van werken binnen deze categorie
- Serre aanbouwen
- Garage aanbouwen
- Balkon aanbouwen
- Veranda aanbouwen
- Bijkeuken aanbouwen
- Hobbyruimte aanbouwen
Wooneenheden opsplitsen (incl. zorgwonen) en samenvoegen
Je woning opsplitsen of wooneenheden weer samenvoegen, is altijd vergunningsplichtig behalve in deze 2 gevallen:
Zorgwonen
Als je voldoet aan alle voorwaarden van zorgwonen, heb je enkel de meldingsplicht.
Lees alle voorwaarden van zorgwonen in ons artikel Zorgwonen volgens wetgeving
Toeristische verhuur
Als je je woning of een deel (bv. een kamer) hiervan verhuurt als verblijfsrecreatie via een boekingwebsite, dan verandert de functie van je woning van “wonen” naar “verblijfsrecreatie”. Een functiewijziging van een gebouw is altijd vergunningsplichtig behalve als je voldoet aan deze voorwaarden:
Als je een deel van je woning verhuurt en:
- Je woning ligt in een woongebied en ligt niet zonevreemd.
- De hoofdfunctie van je woning is wonen. Het deel dat je verhuurt is kleiner in oppervlakte dan de woonfunctie én is niet meer dan 100 vierkante meter groot (m²).
Als je de volledige woning verhuurt:
- Je woning ligt in een woongebied en ligt niet zonevreemd.
- De functiewijziging is tijdelijk. Je wijzigt de functie van je gebouw dus tijdelijk, voor een periode van maximaal 4 keer 30 dagen per jaar.
- Je project:
- voldoet aan een bijzonder plan van aanleg (BPA), het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) of een verkavelingsvergunning van maximaal 15 jaar oud.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Gebouw functie wijzigen
De functiewijziging van een gebouw is altijd vergunningsplichtig, ook als je geen werken uitvoert in of buiten de woning. De enige uitzondering is als het gaat om een complementaire functie:
- Je woning ligt in een woongebied en ligt niet zonevreemd.
- De hoofdfunctie van je woning is wonen. Het deel waarvan je de functie wijzigt, is kleiner in oppervlakte dan de woonfunctie én is niet meer dan 100 vierkante meter groot (m²). Of de functiewijziging tijdelijk. Je wijzigt de functie van je gebouw dus tijdelijk, voor een periode van maximaal 4 keer 30 dagen per jaar.
- Het project:
- voldoet aan een bijzonder plan van aanleg (BPA), het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) of een verkavelingsvergunning van maximaal 15 jaar oud.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Voorbeelden van werken binnen deze categorie
- Je wil een loods bewonen.
- Je wil een boerderijschuur bewonen.
Vrijstellingen van de vergunningsplicht binnen toeristische verhuur vind je hier.
Woning of constructie slopen
Een woning of constructie slopen is altijd vergunningsplichtig behalve als je voldoet aan deze voorwaarden:
- Het project:
- is de volledige afbraak van een vrijstaand gebouw of een vrijstaande constructie. Of is de volledige of gedeeltelijke afbraak van verhardingen.
- voldoet aan een bijzonder plan van aanleg (BPA), het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) of een verkavelingsvergunning van maximaal 15 jaar oud.
- ligt niet in ruimtelijk kwetsbaar gebied, niet in een oeverzone en niet binnen 5 meter langs ingedeelde waterlopen.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
- Het gebouw is:
- geen bouwkundig erfgoed.
- niet groter dan 1.000 kubieke meter (niet-residentiële gebouwen) of 5.000 kubieke meter (residentiële gebouwen).
Vrijstaand bijgebouw plaatsen
Een vrijstaand bijgebouw bouwen bij je woning is in principe altijd vergunningsplichtig, behalve als je voldoet aan deze voorwaarden:
- De oppervlakte van de vrijstaande bijgebouwen is maximum 40 vierkante meter (m²) per woning. De oppervlaktes van bestaande vrijstaande bijgebouwen tellen ook mee in deze berekening. Aangebouwde bijgebouwen niet.
- Het bijgebouw is maximaal 3,5 meter hoog, gemeten vanaf de grond.
- Het bijgebouw wordt volledig geplaatst binnen een straal van 30 meter van de hoofdwoning.
- Dit bijgebouw blijft minstens 3 meter van de perceelsgrens in de zijtuin en minstens 1 meter van de perceelsgrens in de achtertuin. Ligt het hoofdgebouw tegen de perceelsgrens? Dan mag het vrijstaande bijgebouw ook tot de perceelsgrens komen. Op voorwaarde dat je de bestaande scheidingsmuur niet wijzigt.
- Het vrijstaand bijgebouw:
- ligt niet zonevreemd, niet in een oeverzone en niet binnen 5 meter langs ingedeelde waterlopen.
- voldoet aan een bijzonder plan van aanleg (BPA), het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) of een verkavelingsvergunning van maximaal 15 jaar oud.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Voorbeelden
- Serre bouwen
- Garage bouwen
- Poolhouse bouwen
- Tuinhuisje bouwen
Afscheiding of omheining bij een woning plaatsen
Je hebt altijd een vergunningsplicht om een afscheiding te plaatsen, behalve bij deze 3 gevallen:
1. Open aansluitingen tot 2 meter hoog
2. Bomen, hagen en struiken
3. Je afscheiding voldoet aan deze voorwaarden
- Je afscheiding of omheining:
- is maximaal 1 meter hoog in de voortuin.
- is maximaal 2 meter hoog in de zij- en achtertuin.
- ligt binnen een straal van 30 meter van de woning.
- ligt niet in ruimtelijk kwetsbaar gebied, niet in een oeverzone en niet binnen 5 meter langs ingedeelde waterlopen.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Ondergrondse installatie bij een woning plaatsen
Je hebt altijd een vergunningsplicht om een ondergrondse installatie te plaatsen, behalve als je voldoet aan deze voorwaarden:
- De ondergrondse installatie:
- ligt binnen een straal van 30 meter van de woning.
- ligt niet voor de rooilijn of in een achteruitbouwstrook.
- ligt niet in ruimtelijk kwetsbaar gebied, niet in een oeverzone en niet binnen 5 meter langs ingedeelde waterlopen.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Voorbeelden
- Riolering aanleggen
- Brandstoftank aanleggen
- Regenwaterput installeren
Tuinaccessoires plaatsen
Je hebt altijd een vergunningsplicht om tuinaccessoires te plaatsen, behalve als je voldoet aan deze voorwaarden:
- Het project:
- ligt niet in ruimtelijk kwetsbaar gebied, niet in een oeverzone en niet binnen 5 meter langs ingedeelde waterlopen.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Voorbeelden van werken binnen deze categorie
- Glijbaan plaatsen
- Boomhut plaatsen
- Schommel plaatsen
- Brievenbus plaatsen
Zwembad, zwem- of siervijver plaatsen
Bij een zwembad, zwem- of siervijver plaatsen geldt altijd een vergunningsplicht, behalve als je voldoet aan deze voorwaarden:
- Het project:
- is maximaal 80 vierkante meter (m²), inclusief alle bestaande niet-overdekte constructies per gebouw in de zij- en achtertuin. Bestaande opritten, terrassen, tuinpaden, zonnepanelen, huidige vijvers en zwembaden tellen mee in de berekening.
- heeft geen bouwvolume.
- ligt niet in kwetsbaar gebied.
- ligt 1 meter van de perceelsgrens.
- ligt op minder dan 30 meter van de woning.
- komt niet hoger van 1,5 meter boven het maaiveld.
- zorgt voor een natuurlijke wijze van hemelwater infiltratie.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Zonnepanelen, schotelantennes of airco’s plaatsen
Bij zonnepanelen, schotelantennes of airco’s plaatsen geldt altijd een vergunningsplicht, behalve als je voldoet aan deze voorwaarden:
Algemene voorwaarden
- Je project:
- ligt niet in ruimtelijk kwetsbaar gebied, niet in een oeverzone en niet binnen 5 meter langs ingedeelde waterlopen.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Zonnepanelen
- Je zonnepanelen:
- op een plat dak: Je installatie komt niet hoger dan 1 meter boven de dakrand.
- op een hellend dak: Je installatie ligt bovenop de feitelijke dakbedekking, in dezelfde helling maar ertegen of enkele centimeters erboven OF je installatie ligt tussen je dakbedekking en functioneert het als dakbedekking.
Schotenantennes
- Je schotelantennes:
- met maximale diameter van 80 centimeter: liggen op een hellend dak achter de dakrand of tegen de achtergevel van je woning in de kleur van je gevel of in een neutrale, onopvallende kleur.
- met een maximale diameter van 120 centimeter: zijn maximaal 150 centimeter hoog en liggen op een plat dak of in de achtertuin.
Airco’s
- Je airco’s (en ook ventilatiebuizen, schoorsteenpijnpen, schoorstenen, dakgoten en afvoerbuizen) steken niet meer dan 3 meter boven de nok van de woning uit.
Tent, stacaravan, mobilhome of opslagplaats bij een woning plaatsen
Wil je een tent, stacaravan, mobilhome of opslagplaats plaatsen bij een woning? Dan geldt altijd een vergunningsplicht, behalve als je voldoet aan deze voorwaarden:
- Het project:
- wordt niet bewoond.
- kan je niet zien vanaf de openbare weg.
- is maximaal 10 kubieke meter in volume.
- ligt op minder dan 30 meter van de woning.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Let op: Als je deze constructie bewoont, is er altijd een vergunning nodig!
Reliëfwijzigingen bij een woning uitvoeren
Wil je een reliëfwijziging bij je woning uitvoeren? Dan geldt altijd een vergunningsplicht, behalve als je voldoet aan deze voorwaarden:
- Het project:
- verandert de functie van het terrein niet.
- wijzigt minder in volume dan 30 kubieke meter per woning in totaal en wijzigt minder dan 0,5 meter in hoogte of diepte.
- ligt niet in ruimtelijk kwetsbaar, erosiegevoelig of overstromingsgevoelig gebied.
- ligt niet in een oeverzone en niet binnen 5 meter langs ingedeelde waterlopen.
- dempt grachten of waterlopen niet geheel of gedeeltelijk en belemmert de natuurlijke waterafloop tussen de percelen niet.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Verharding aanleggen
Wil je een verharding aanleggen bij je woning? Dan geldt altijd een vergunningsplicht, behalve als je voldoet aan deze voorwaarden:
- Het project:
- is maximaal 80 vierkante meter (m²), inclusief alle bestaande niet-overdekte constructies per gebouw in de zij- en achtertuin. Bestaande opritten, terrassen, tuinpaden, zonnepanelen, huidige vijvers en zwembaden tellen mee in de berekening.
- heeft geen bouwvolume.
- ligt niet in kwetsbaar gebied.
- ligt 1 meter van de perceelsgrens.
- ligt op minder dan 30 meter van de woning.
- komt niet hoger van 1,5 meter boven het maaiveld.
- zorgt voor een natuurlijke wijze van hemelwater infiltratie.
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Let op: Een (baan)gracht overwelven is altijd vergunningsplichtig. Een parkeerplaats aanleggen is altijd vergunningsplichtig.
Voorbeelden van werken binnen deze categorie
- Oprit aanleggen
- Kiezels aanleggen
- Kunstgras aanleggen
- Gemetste barbecue aanleggen
Bomen vellen en ontbossen
Bomen vellen
Hoogstammige bomen vellen is vergunningsplichtig, behalve als je voldoet aan onderstaande voorwaarden. Hoogstammige bomen zijn bomen met een omtrek van minstens 1 meter een een hoogte van minstens 1 meter.
- De boom:
- is geen deel van een bos.
- staat niet in een woonparkgebied.
- staat wel in een agrarisch, woon- of industriegebied.
- staat op maximaal 15 meter van je woning.
- Het project:
- voldoet aan de stedenbouwkundige verordeningen van je gewest, provincie of gemeente.
- voldoet aan de voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- voldoet aan de erfdienstbaarheden, het burgerlijk wetboek en de natuurwetgeving.
- werd goedgekeurd voor vrijstelling door de gemeente en er werden geen extra voorwaarden opgelegd.
Bomen ontbossen
Ontbossen is altijd vergunningsplichtig. Bij de aanvraag tot deze omgevingsvergunning moet je een boscompensatievoorstel toevoegen.
Hoeveel moet je compenseren?
Je moet de oppervlakte die je zal ontbossen vermenigvuldigen met 1 of 3. Dit is afhankelijk van de waarde van het bos. Je vindt de berekening voor boscompensatie hier.
Hoe moet je compenseren?
- Boscompensatie in natura: Je voert zelf bebossing/aanplanting uit.
- Boscompensatie in natura door een derde: Een derde voert de bebossing/aanplanting voor je uit. Je vindt een derde via boscompenseren.be
- Financiële boscompensatie: Je stort een bijdrage aan het Bossencompensatiefonds. Met die bijdrage zal de Vlaamse Overheid je bebossing/aanplanting uitvoeren.
Let op: Je mag de manieren met elkaar combineren. Voor ontbossing van meer dan 3 hectare bos is een financiële boscompensatie niet mogelijk. Je vindt de uitzonderingen voor boscompensatie hier.
Bronnen: Leuven, Provincie Antwerpen, Vlaanderen
Wil je dit artikel als bron vermelden? Gebruik dan:
Stiasteny, L. (2024, 18 juni). Waarvoor heb je een omgevingsvergunning nodig? Appartement.be. Geraadpleegd op (datum XX/XX/202X), van https://www.appartement.be/waarvoor-heb-je-een-omgevingsvergunning-nodig
Gerelateerde artikels:
- Bouwgrond kopen, wat is het verloop?
- Appartement als opbrengsteigendom volgens wetgeving
- Zonnepanelen op appartementsgebouwen volgens wetgeving