Vanaf 17 april 2025 worden ‘stekker-zonnepanelen‘ en plug-and-play thuisbatterijen officieel toegelaten in België. Deze belangrijke wetswijziging betekent een fundamentele verandering in hoe Belgische huishoudens toegang krijgen tot zonne-energie. De wijziging komt na jaren van verbod op dergelijke eenvoudig te installeren systemen en opent nieuwe mogelijkheden voor consumenten die voorheen geen toegang hadden tot zonne-energie, zoals huurders en appartementbewoners. Deze wetswijziging is het resultaat van grondig overleg tussen de Belgische energieregulatoren en netbeheerders, met aanzienlijke gevolgen voor de energiemarkt, consumentengedrag en het elektriciteitsnetwerk.
1. De nieuwe wettelijke regeling voor stekkerzonnepanelen in detail
1.1. Van verbod naar regulering
Tot op heden was het in België verboden om zonnepanelen of thuisbatterijen aan te sluiten via een gewoon stopcontact. Het technische voorschrift C10/11 van Synergrid, de federatie van Belgische netbeheerders, vereiste dat alle zonne-installaties via een vaste aansluiting op het elektrische paneel werden aangesloten. Deze beperking is nu herzien in samenwerking met de regionale energieregulatoren: VREG (Vlaanderen), Brugel (Brussel) en CWaPE (Wallonië).
De Vlaamse energieregulator VREG heeft in oktober 2024 officieel goedkeuring gegeven voor de opheffing van het verbod op plug-and-play toestellen. De inwerkingtreding van deze nieuwe regeling is vastgesteld op 17 april 2025, een maand eerder dan oorspronkelijk voorgesteld door Synergrid. De goedkeuring betekent dat vanaf die datum zonnepanelen en thuisbatterijen met een stekker wettelijk toegestaan zijn op het Belgische distributienet, mits ze aan de technische vereisten voldoen.
1.2. Welke stekker-zonnepanelen mag ik zelf installeren?
Synergrid heeft een nieuw technisch voorschrift C10/26 ontwikkeld dat de technische eisen vastlegt waaraan plug-and-play toestellen moeten voldoen. Ze publiceerde zelf een lijst met toegestane toestellen met toestellen die gewettigd gebruikt mogen worden.
- Alleen gehomologeerde toestellen zullen toegelaten worden op het Belgische net (zie lijst Synergrid). “Gehomologeerd” betekent “toegestaan door de rechter”. Fabrikanten kunnen sinds november 2024 homologatieaanvragen indienen.
- Het toestel heeft een CE-label. Dit label geeft aan dat het product voldoet aan de Europese eisen voor veiligheid, gezondheid en milieu.
- Het toestel heeft een EU-conformiteitsverklaring. Deze verklaring zit bij de technische documentatie van de fabrikant en verklaart dat het toestel voldoet aan de Europese wetgeving.
- Het toestel is AREI-conform. Het is voorzien van een stekker die gepast is voor Belgische stopcontacten.
1.3. Ben je verplicht om een stekker-zonnepaneel te melden bij Fluvius?
Gebruikers van plug-and-play toestellen zijn niet verplicht deze aan te melden bij de netbeheerder Fluvius onder deze voorwaarden:
- De omvormer van het toestel is kleiner dan 800 watt.
- Je hebt een digitale meter.
Wil je vergoed worden voor de energie die je teruglevert aan het net?
- Dan moet je ze wel aanmelden bij Fluvius. En daarnaast een terugleveringscontract afsluiten met je energieleverancier.
- Als je dan nog geen digitale meter hebt, zal je er automatisch een krijgen. Zodra een plug-and-play toestel wordt aangemeld, zal Fluvius binnen 90 dagen een digitale meter installeren.
2. Implicaties voor consumenten
2.1. Voor wie is het interessant?
De introductie van plug-and-play zonnepanelen en thuisbatterijen creëert nieuwe mogelijkheden voor groepen die voorheen moeilijk toegang hadden tot zonne-energie:
- Huurders
- Appartementbewoners
- Mensen met beperkte (dak)ruimte.
2.2. Wat zijn de voordelen?
- Bij verhuis mag je de panelen meenemen.
- Je hebt geen tussenkomst van een elektricien of professionele installateur nodig.
- Je plaatst ze eenvoudig zelf op een balkon, terras of in een tuin te plaatsen zonder permanente installatie.
- Je moet geen kostbare aanpassingen aan de elektriciteitskast en geen aparte keuring (laten) uitvoeren. Dit zorgt voor lage investeringskosten.
2.3. Hoeveel kost het?
De aanschafkosten van plug-and-play zonnepanelen zijn beduidend lager dan die van traditionele systemen.
- Waar een volledige zonne-installatie al snel enkele duizenden euro’s kost, is een set van 2 zonnepanelen met stekker vaak beschikbaar voor ongeveer 500 euro.
- De HomeWizard Plug-In Battery kost bijvoorbeeld 1.395 euro, zonder extra kosten of abonnement.
Let op: Stekker-zonnepanelen genereren doorgaans minder energie dan traditionele daksystemen. De energieopbrengst per paneel is dus beperkter, wat leidt tot hogere kosten per opgewekte kilowattuur en een langere terugverdientijd.
2.4. Is het veilig om zelf te installeren?
Ja, mits o.a. deze voorwaarden:
- Je gebruikt een zonnepaneel dat in de Synergrid lijst staat.
- Je installeert en gebruikt het paneel volgens de handleiding.
- Je gebruikt geen verlengsnoer om het paneel te voeden.
- Je elektricteitsinstallatie heeft het nodige vermogen voor het zonnepanelen-systeem.
- Je installeert het paneel op een stevige manier, zodat dit niet kan loskomen bij wind, storm, regenbui etc.
Tips:
- Vraag advies bij jouw elektricien als je niet zeker bent van je installatie.
- In theorie is het niet verboden om meerdere plug & play-systemen te installeren in je woning, maar het wordt ten sterkste afgeraden om boven het vermogenslimiet van 800 watt per circuit te installeren.
- Zorg dat er geen andere grootverbruikers op die kring zijn aangesloten:
- Oven
- Droogkast
- Wasmachine
- Warmtepomp
- Oplaadstation voor elektrische wagen
- …
3. Impact op de energiemarkt en verkopers
3.1. Nieuwe marktkansen
Fabrikanten en verkopers van plug-and-play zonnepanelen en thuisbatterijen kunnen hun producten legaal aanbieden op de Belgische markt, mits deze aan de (homologatie)vereisten voldoen.
3.2. Vereisten voor verkopers
Fabrikanten, importeurs en leveranciers van deze systemen:
- moeten ervoor zorgen dat hun producten veilig zijn en voldoen aan de technische vereisten voor homologatie door Synergrid.
- moeten duidelijke instructies verstrekken over het veilig gebruik van hun producten, inclusief informatie over mogelijke risico’s.
4. Gevolgen voor het elektriciteitsnet
4.1. Netbeheer en stabiliteit
Een belangrijke overweging bij de wetswijziging was de impact op het elektriciteitsnet. Netbeheerders willen vooral waarborgen dat deze mobiele apparaten geen nadelige invloed hebben op de stabiliteit en betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet.
Marc Malbrancke van Synergrid wijst op mogelijke uitdagingen: “Kijk naar wat er in een land zoals Duitsland al aan balkonzonnepanelen is geïnstalleerd. De optelsom wat betreft aantallen en opwek is wezenlijk. Dat betekent ook dat die een grote impact op het elektriciteitsnet kunnen hebben. Als die bij frequentieveranderingen bijvoorbeeld massaal veel te snel afschakelen dan kan dat het probleem verergeren.”
4.2. Potentiële technische uitdagingen
Bij grootschalige adoptie van plug-and-play zonnepanelen kunnen verschillende technische uitdagingen ontstaan. Op zeer zonnige dagen kan netcongestie optreden, wat problemen geeft bij de teruglevering aan het elektriciteitsnet. Te veel teruglevering kan leiden tot een te hoge spanning op het net (boven de veilige grens van 253 volt), waardoor omvormers zichzelf uitschakelen om schade te voorkomen.
5. De opkomst van plug-and-play thuisbatterijen
5.1. Nieuwe energieopslagmogelijkheden
De wetswijziging omvat niet alleen zonnepanelen maar ook thuisbatterijen met stekker. Deze bieden interessante mogelijkheden voor energieopslag en flexibel gebruik. Plug-and-play thuisbatterijen kunnen overtollige zonnestroom opslaan voor gebruik tijdens piekmomenten of ’s nachts.
Deze batterijen kunnen zichzelf opladen met de stroom die zonnepanelen opwekken en zich weer ontladen om elk apparaat dat met een stopcontact is verbonden van stroom te voorzien. Daarnaast zijn ze mobiel en kunnen ze worden gebruikt in campers, tuinhuizen of vakantiewoningen.
5.2. Bredere toepasbaarheid dan alleen zonnepanelen
Interessant is dat plug-and-play thuisbatterijen een nog breder publiek voordelen kunnen bieden dan alleen stekker-zonnepanelen. Ze kunnen ook nuttig zijn voor wie al vaste zonnepanelen op het dak heeft. Het relatief compacte formaat maakt het mogelijk om de stekkerbatterij vrijwel overal in de woning te plaatsen.
6. Conclusie: Een nieuwe markt opent zich
De opheffing van het verbod op plug-and-play zonnepanelen en thuisbatterijen vanaf 17 april 2025 markeert een significante verschuiving in het Belgische energielandschap. Deze wetswijziging maakt zonne-energie toegankelijker voor groepen die voorheen uitgesloten waren, zoals huurders en appartementbewoners, terwijl ze tegelijkertijd nieuwe uitdagingen introduceert voor het elektriciteitsnet en nieuwe marktkansen creëert voor fabrikanten en verkopers.
De balans tussen toegankelijkheid en veiligheid staat centraal in de nieuwe regelgeving. Met de homologatieprocedure, registratieplicht en technische vereisten beogen de Belgische autoriteiten en netbeheerders een verantwoorde integratie van deze nieuwe technologieën in het energiesysteem. Voor consumenten bieden plug-and-play systemen een laagdrempelige introductie tot hernieuwbare energie, ondanks de beperkingen in vermogen en efficiëntie vergeleken met traditionele zonne-installaties.
De komende jaren zullen uitwijzen hoe snel en breed deze technologieën worden geadopteerd, en welke invloed ze werkelijk hebben op zowel het energiegebruik van huishoudens als op het Belgische elektriciteitsnet. Eén ding is zeker: de opheffing van het verbod vormt een belangrijke stap in het democratiseren van toegang tot schone energie en het versnellen van de energietransitie in België.
Bronnen: Pluginfo, Synergrid, VRT
Wil je dit artikel als bron vermelden? Gebruik dan:
Cuylaerts, T. (2025, 17 april). De nieuwe wetgeving voor stekker-zonnepanelen. Appartement.be. Geraadpleegd op (datum XX/XX/20XX), van https://www.appartement.be/stekker-zonnepanelen-wettelijk/
Gerelateerde artikels:
